‘Wij zetten in op nog meer initiatiefnemers van verhalengroepen’

Jubileumspeech 10 jaar Platform Levensverhalen, Tineke Koopman

Hartelijk welkom allemaal

Ik vind het bijzonder en heel plezierig dat we hier met zoveel mensen bij elkaar zijn. U kunt het op de deelnemerslijst nakijken, u komt van dichtbij en van ver. Van Texel tot aan ’s Hertogenbosch en Breda. Van Apeldoorn tot Wijk aan Zee. Van Hilversum tot Antwerpen. Vandaag staan we stil bij tien jaar Platform Levensverhalen. Tien jaar die zijn omgevlogen! Ik neem u mee terug in de tijd.

Uitwisseling van levenservaring, het begin

In 2005 kwam een kleine groep mensen bij elkaar. Wat hen verbond was dat zij alle vier een oeroude traditie in nieuwe vorm wisten te brengen. Vier gangmakers van verhalenprojecten gingen met elkaar in gesprek. Over vier initiatieven, ergens in Noord-Holland: op Texel, in Heerhugowaard, Castricum en Wijk aan Zee. Alle vier met hetzelfde doel: opnieuw gesprek en uitwisseling over levenservaring tussen gewone mensen op gang brengen. Het ‘eigen verhaal’ van mensen een plek geven.

In 2006, een jaar na hun eerste ontmoeting, en exact op deze 28 september, organiseerden de pioniers in Heemstede een bijeenkomst zoals vandaag. Daar kwamen toen dertig mensen op af. Wat de pioniers al vermoedden kwam uit: er bleek behoefte aan voorbeelden hoe je de uitwisseling van het eigen verhaal tussen gewone mensen kunt organiseren.

“Kunnen we elkaar ook na deze dag ontmoeten?” vroegen de aanwezigen van die bijeenkomst in Heemstede in 2006. Met deze wens ging een groep enthousiastelingen aan de slag. Er volgde nog een grote bijeenkomst, in 2007. Ook kleinere workshops en een training. De oprichting van een Platform Levensverhalen was een feit. Het Platform als netwerk van lokale initiatiefnemers van Verhalengroepen. Een netwerk van mensen dat elkaar blijvend kon informeren, inspireren in het gezamenlijke doel: mogelijk maken dat in dorpen, wijk en buurten, overal in Noord-Holland mensen elkaar opzoeken om uit te wisselen over hun leven.

‘Sta mij toe een verhaal te vertellen’

Over het waarom, daar waren de aanwezigen in Heemstede het snel met elkaar eens. Ja, het is belangrijk en waardevol om naar de levenservaring en verhalen van de ander te luisteren. Ja, het is belangrijk je eigen verhaal te mogen vertellen. De filosofe Hannah Arendt stelt het zo. Op de vraag: Wie ben jij? volgt het antwoord: “Sta me toe een verhaal te vertellen”. Dit is waar ons Platform na tien jaar nog steeds voor staat: u aanmoedigen om met elkaar in gesprek te gaan, verhalen en ervaringen uit te wisselen. 

Activeer het Goud-van-de-buurt!

Dit brengt ons bij de vraag; wie doet die uitnodiging? Dit blijkt in de praktijk nog niet zo simpel te zijn. Onze ervaring is: vakkundige begeleiders zijn de sleutel tot succesvolle groepen. Het goede nieuws is: begeleiden kun je leren! In (G)Oud voor de buurt! dagen wij iedereen uit, vitale 60-plussers voorop, om groepen en activiteiten te starten waar die verhalen en levenservaring van ouderen in hun dorp of wijk mag klinken en blinken.

Een goede organisatie en begeleiding is cruciaal! Om ouderen uit te nodigen mee te doen. Om te zorgen voor openheid, een veilige sfeer en creativiteit in de manier waarop ouderen zich mogen uiten in de groep. Als de begeleiding oog heeft voor de dynamiek in de groep en de behoeften van de deelnemers krijgt het vertellen en delen na verloop van tijd meer diepgang.

Verplaats je in een ander

Dat het eigen verhaal – het (G)Oud van levenservaring – gaat klinken en blinken is van belang voor de persoon zelf maar ook voor de gemeenschap. Verhalengroepen dragen bij aan echte ontmoeting en contact. Mensen kijken meer naar elkaar om. Het delen van verhalen houdt je scherp, leert je op een andere manier naar het leven te kijken en vergroot het vermogen om je in anderen te verplaatsen.

Als in vele wijken of dorpen groepen ontstaan van mensen die met elkaar én met de gemeenschap hun kennis en levenservaring willen delen, dan is onze missie geslaagd.

Klopt het trouwens dat we straks wel 120 jaar kunnen worden? Nu zijn ruim drie miljoen mensen 65 jaar of ouder. De vergrijzing heeft grote consequenties, ouderen hebben behoefte aan zingevende activiteiten en daar past het reflecteren op de eigen levenservaring goed bij.

Verhalen delen via allerlei kunstdisciplines

En dan is er nog iets. Vertellen in de veilige beslotenheid van een groep, daar begint het mee. In sommige groepen blijft het niet bij vertellen alleen. Vertellen is heel goed te koppelen aan andere uitingsvormen zoals dans, zang, fotografie en theater. Meedoen aan kunst en cultuur, zo weten we inmiddels, bevordert het welzijn en de gezondheid van ouderen. Pionier Anneke Berghuis uit Texel met haar verteltheater is een mooi voorbeeld van vorm geven aan vertellen. 

Wij zetten in op meer initiatiefnemers

Platform Levensverhalen is niet de enige die de waarde inziet van het ophalen, delen en luisteren naar het ‘eigen verhaal’ van gewone, bijzondere mensen. Wij laten ons graag inspireren door anderen. Wat kan onze rol zijn? Voorlopig zetten we in op het opleiden van nog meer vrijwilligers die initiatiefnemer willen zijn van een eigen, lokaal vertelinitiatief. Groepen met alleen ouderen. Of met oud en jong samen.

Ik hoop dat u op deze middag de tijd neemt om uw collega’s te spreken, om elkaar te informeren en inspireren. En als u hier nieuw bent, wij nodigen u van harte uit om aan te haken aan ons Platform. Samen kunnen we meer. Ik wens u een inspirerende middag. Dank voor uw aandacht.